Jak leczymy powszechne dolegliwości
Choroby cywilizacyjne
Dyslipidemia – co musisz wiedzieć żeby dbać o zdrowie serca
Dyslipidemia to zaburzenie gospodarki lipidowej organizmu, która reguluje przemianę tłuszczów w organizmie. Dyslipidemia to nieprawidłowe stężenia cholesterolu (zarówno tzw. „złego” LDL, jak i „dobrego” HDL) oraz pozostałych tłuszczów czyli trójglicerydów. Dyslipidemia jest obecnie bardzo częstym problemem zdrowotnym i może doprowadzić do poważnych chorób układu krążenia. Wczesne jej rozpoznanie i leczenie, w tym dieta obniżająca cholesterol, znacznie zmniejszają ryzyko chorób krążenia, otyłości i cukrzycy oraz wszystkich powikłań z nimi związanych.
- Co to jest dyslipidemia?
- Jakie są przyczyny dyslipidemii?
- Jak się objawia dyslipidemia?
- Do jakich chorób prowadzi dyslipidemia?
- Jak wygląda diagnostyka dyslipidemii?
- Jak leczymy zaburzenia lipidowe?
- Profilaktyka dyslipidemii – jak zapobiec jej powstawaniu?
- Profilaktyka dietetyczna – co najlepiej jeść?
Co to jest dyslipidemia?
Dyslipidemia (zwana też nieprawidłowym profilem lipidowym) to:
- nadmiernie wysoki poziom „złego” cholesterolu (LDL),
- zbyt niskie stężenie „dobrego” cholesterolu (HDL),
- podwyższone trójglicerydy (TG).
Zbyt wysoki cholesterol LDL odkłada się w tętnicach w postaci blaszek miażdżycowych, zwężając ich światło, co prowadzi do choroby niedokrwiennej serca, zawału czy udaru mózgu. Aby temu zapobiec, trzeba wprowadzić zmiany w diecie i trybie życia oraz – w razie potrzeby – rozpocząć leczenie farmakologiczne.
Jakie są przyczyny dyslipidemii?
Istnieje wiele przyczyn rozwoju dyslipidemii:
- Nieprawidłowa dieta – nadmierne spożycie tłuszczów nasyconych (np. czerwonego mięsa, tłustych wędlin, masła), cukrów prostych i wysoko przetworzonej żywności.
- Brak ruchu – siedzący tryb życia sprzyja nadwadze, która możesprzyjać gromadzeniu się tłuszczów w organizmie.
- Predyspozycje genetyczne – dziedziczna hipercholesterolemia czyli skłonność do wysokiego stężenia cholesterolu we krwi.
- Choroby współistniejące – jak np. niedoczynność tarczycy, cukrzyca, zespół metaboliczny.
- Palenie tytoniu i nadmierne spożywanie alkoholu – stanowią bardzo znaczne obciążenie dla układu krążenia.
Jak się objawia dyslipidemia?
Wysoki cholesterol i nieprawidłowe stężenia tłuszczów we krwi zwykle nie dają wyraźnych objawów ale w mogą być przyczyną:
- bólów kończyn dolnych podczas chodzenia związanych z niedokrwieniem kończyn przez zwężone tętnice,
- żółtawych grudek na skórze (kępki żółte) gdzie gromadzi się nadmiar cholesterolu w skórze – zwykle występujących w rodzinnym typie hipercholesterolemii.
Często jednak pierwsze objawy dyslipidemii uwidaczniają się dopiero w zaawansowanym stadium zwężenia naczyń krwionośnych lub przy powikłaniach, takich jak zawał serca czy udar mózgu.
Do jakich chorób prowadzi dyslipidemia?
Jeśli wysoki poziom cholesterolu lub triglicerydów utrzymuje się długo nie leczony, może prowadzić do:
- Miażdżycy naczyń krwionośnych – zwężenia i usztywnienia tętnic przez blaszki miażdżycowe.
- Choroby niedokrwiennej serca – będącej skutkiem zwężenia tętnic wieńcowych serca i stanowiącej wysokie ryzyko zawału.
- Udarów mózgu – będących skutkiem zablokowania przepływu krwi w naczyniach mózgowych.
- Zwężenia i niewydolności tętnic obwodowych – najczęściej objawiającej bólem i osłabieniem kończyn dolnych wynikającymi z niedokrwienia mięśni.
Jak wygląda diagnostyka dyslipidemii?
Aby dokładnie sprawdzić profil lipidowy, wykonuje się badanie krwi – tzw. lipidogram, który obejmuje:
- Cholesterol całkowity (TC),
- LDL (zły cholesterol),
- HDL (dobry cholesterol),
- Triglicerydy (TG).
Jak należy się przygotować do badania?
Aby wyniki lipidogramu były miarodajne:
- Należy być na czczo przez około 9–12 godzin przed pobraniem krwi.
- Można pić wodę, ale należy unikać słodkich napojów, kawy i herbaty.
- Nie spożywać alkoholu przez co najmniej 24 godziny przed badaniem.
- Należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre z nich mogą wpływać na wyniki.
Wyniki badania należy skonsultować z lekarzem rodzinnym lub internistą. Na podstawie wyników lipidogramu, biorąc pod uwagę wiek i płeć pacjenta oraz na podstawie tzw. czynników ryzyka takich jak: palenie tytoniu, picie alkoholu, nadciśnienie, cukrzyca i chorób serca u pacjenta lub w rodzinie lekarz oceni ryzyko choroby serca i układu krążenia. W razie wystąpienia ryzyka miażdżycy lub choroby układu krążenia oraz w razie podejrzenia innych problemów zdrowotnych np. chorób tarczycy), lekarz zaleci dodatkowe badania.
Jak leczymy zaburzenia lipidowe?
Leczenie niepowikłanej dyslipidemii jest uzależnione od wyników badań i stanu pacjenta i obejmuje:
- Modyfikację diety – wykluczenie lub ograniczenie tłuszczów nasyconych, a także słodkich przekąsek.
- Większą aktywność fizyczną – trening dostosowany do wieku i możliwości.
- Leczenie farmakologiczne – statyny obniżające LDL lub fibraty obniżające trójglicerydy. W razie nieskuteczności tego lekarz może zastosować nowoczesne leki takie jak inhibitory PCSK9.
- Leczenie chorób współistniejących – wyrównanie cukrzycy, leczenie niedoczynności tarczycy.
- Częste wizyty kontrolne – w celu oceny skuteczności leczenia i zapobiegania powikłaniom.
Profilaktyka dyslipidemii – jak zapobiec jej powstawaniu?
Zanim rozwiną się powikłania, można podjąć wiele skutecznych działań, które obniżają stężenie cholesterolu i pomagają utrzymać prawidłowy profil lipidowy:
- Zdrowa dieta – ograniczenie w posiłkach tłuszczów zwierzęcych, wykluczenie fast foodów i ograniczenie słodyczy i zwiększenie spożywania warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych oraz ryb.
- Regularny wysiłek fizyczny – 30–45 minut ruchu dziennie (spacery, jazda na rowerze, pływanie) pomaga w utrzymaniu właściwej wagi.
- Rzucenie palenia i ograniczenie alkoholu – jest kluczowe dla zdrowia układu krążenia i utrzymania prawidłowego lipidogramu.
- Systematyczne badania – kontroluj poziom cholesterolu, zwłaszcza jeśli w rodzinie występują choroby serca lub stwierdzano podwyższone stężenie cholesterolu.
Profilaktyka dietetyczna – co najlepiej jeść?
Dieta odgrywa kluczową rolę w regulacji stężenia cholesterolu i tłuszczów we krwi. Jeśli Twój lipidogram nie jest prawidłowy podstawą diety powinny być:
- Warzywa (szpinak, jarmuż, brokuły, paprykę, pomidory) – wysoka zawartość błonnika i antyoksydantów.
- Owoce (jabłka, cytrusy, jagody, śliwki) – źródło witamin i polifenoli.
- Pełnoziarniste produkty zbożowe (chleb razowy, płatki owsiane, kasze) – pomagają stabilizować poziom cholesterolu.
- Tłuszcze roślinne (oliwa z oliwek, olej rzepakowy, awokado, orzechy) – korzystnie wpływają na obniżenie LDL.
- Ryby morskie (łosoś, makrela, śledź) – bogate w kwasy omega-3 wspomagające układ krążenia.
- Rośliny strączkowe (fasola, soczewica, ciecierzyca) – cenne białko, wysoki poziom błonnika.
Unikaj mocno przetworzonych produktów i tłuszczów zwierzęcych. Kluczowe jest różnorodne, zbilansowane odżywianie, które pomoże kontrolować Twój poziom cholesterolu.
Reklama
Reklama
Reklama
