Nikotyna — co to jest, jak działa i jakie niesie zagrożenia?

Rodzaje wyrobów tytoniowych i produktów z nikotyną

Na rynku dostępne są różne formy wyrobów tytoniowych, które dostarczają nikotynę w różny sposób. Znajomość ich rodzajów jest ważna, aby świadomie ocenić ryzyko zdrowotne i uzależnienie.

• Papierosy tradycyjne – cienka bibułka wypełniona mieszanką tytoniową, która podczas spalania uwalnia nikotynę oraz wiele toksycznych i rakotwórczych substancji.
• Cygara i cygaretki – wyroby z tytoniu owiniętego w liść, charakteryzujące się intensywniejszym smakiem i mocniejszym działaniem nikotyny.
• Tytoń fajkowy i do fajek wodnych – specjalnie przygotowany tytoń do fajek, dostarczający nikotynę wraz z dymem.
• E-papierosy – urządzenia elektroniczne podgrzewające liquid z nikotyną do postaci pary; eliminują spalanie, ale nadal dostarczają uzależniającą nikotynę i inne substancje.
• Urządzenia do podgrzewania tytoniu (np. IQOS) – podgrzewają tytoń bez spalania, co powoduje powstawanie aerozolu zamiast dymu, ale nie są wolne od ryzyka.
• Snusy i woreczki nikotynowe – produkty umieszczane pod wargą, umożliwiające bezdymne dostarczanie nikotyny. Oba mają silne działanie uzależniające.

Jak nikotyna działa na organizm? Mechanizm i skutki

Nikotyna po przedostaniu się do krwiobiegu szybko trafia do mózgu, gdzie stymuluje receptory nikotynowe w układzie nerwowym, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za odczuwanie przyjemności i nagrody.

Główne efekty działania nikotyny:

• Pobudzenie układu nerwowego, poprawa koncentracji i nastroju
• Skurcz naczyń krwionośnych, wzrost ciśnienia krwi i przyspieszenie akcji serca
• Zmniejszenie odczuwania bólu i głodu
• Silne działanie uzależniające, prowadzące do nawracającej potrzeby stosowania nikotyny

Podczas palenia tytoniu oprócz nikotyny do organizmu trafiają też liczne toksyny i rakotwórcze substancje, które nasilają negatywny wpływ na zdrowie.

Szkodliwość nikotyny i zagrożenia zdrowotne wyrobów tytoniowych

Nikotyna i wyroby tytoniowe mają bardzo negatywny wpływ na wiele układów i narządów. Najważniejsze konsekwencje zdrowotne to:

1. Układ oddechowy:
   • przewlekłe zapalenie oskrzeli,
   • rozedma płuc,
   • POChP,
   • astma nasilona paleniem,
   • nowotwory (rak płuc, krtani, tchawicy, jamy ustnej),
   • uszkodzenia błon śluzowych i choroby przyzębia.
2. Układ krążenia:
   • miażdżyca,
   • choroba niedokrwienna serca,
   • zawał,
   • udar,
   • nadciśnienie tętnicze,
   • zakrzepica,
   • zaburzenia rytmu serca.
3. Układ nerwowy:
   • zaburzenia pamięci,
   • zaburzenia koncentracji,
   • bezsenność,
   • podwyższone ryzyko depresji,
   • przewlekłe uzależnienie od nikotyny.
4. Układ pokarmowy:
   • refluks,
   • choroby wrzodowe i zapalne,
   • nowotwory: przełyku, żołądka, jelita grubego, trzustki.
5. Nowotwory:
   • krtani,
   • gardła,
   • płuc,
   • pęcherza moczowego,
   • trzustki,
   • nerki,
   • białaczka szpikowa.
6. Inne zagrożenia:
   • zaburzenia erekcji,
   • niepłodność,
   • zaburzenia hormonalne,
   • choroby skóry,
   • przyspieszone starzenie,
   • skrócenie długości życia.

Podsumowanie

Nikotyna to jedna z najbardziej uzależniających substancji, która ma negatywny wpływ na całe zdrowie człowieka. Zarówno papierosy, jak i e-papierosy czy woreczki nikotynowe prowadzą do uzależnienia od nikotyny oraz wielu groźnych skutków zdrowotnych, w tym nowotworów i chorób serca. Palenie tytoniu i stosowanie produktów nikotynowych to najczęstsza przyczyna możliwych do uniknięcia chorób cywilizacyjnych — warto zadbać o zdrowie już dziś!