Uzależnienie od nikotyny – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest uzależnienie od nikotyny?

Uzależnienie od nikotyny to przewlekła, nawracająca choroba, która polega na silnej potrzebie regularnego przyjmowania nikotyny, najczęściej poprzez palenie tytoniu. Mimo świadomości szkodliwości nałogu, osoby uzależnione nie potrafią go łatwo przerwać. Choroba ta jest oficjalnie opisana w międzynarodowej klasyfikacji ICD-10 jako zespół uzależnienia od tytoniu.

Uzależnienie fizyczne i psychiczne od nikotyny – czym są i jak się objawiają?

Uzależnienie fizyczne od nikotyny:

Nikotyna jest substancją psychoaktywną, która pobudza ośrodkowy układ nerwowy, powodując wzrost koncentracji i ciśnienia krwi. Po regularnym przyjmowaniu nikotyny dochodzi do przyzwyczajenia organizmu i rozwoju uzależnienia fizycznego. W mózgu wzrasta liczba receptorów nikotynowych, co sprawia, że palacz potrzebuje coraz większych dawek, aby uzyskać efekt pobudzenia. Mechanizm ten prowadzi do powstania błędnego koła uzależnienia.

Uzależnienie psychiczne od nikotyny:

Uzależnienie psychiczne wiąże się z nawykami i rytuałami palenia, które dla wielu osób stanowią formę samouspokojenia lub metody radzenia sobie ze stresem. Silne pragnienie sięgnięcia po papierosa wynika nie tylko z fizycznego uzależnienia, ale też z przyzwyczajenia i emocjonalnego komfortu. To właśnie przez uzależnienie psychiczne rzucenie palenia bywa trudne i wymaga zmiany nawyków.

Objawy uzależnienia od nikotyny i zespół abstynencyjny po rzuceniu palenia

Rzucenie palenia często wiąże się z pojawieniem się zespołu abstynencyjnego. Najczęstsze objawy odstawienia nikotyny to:

• silny głód nikotynowy,
• rozdrażnienie, niepokój i drażliwość,
• trudności z koncentracją,
• zmęczenie i zaburzenia snu, w tym bezsenność,
• lęk oraz objawy depresyjne,
• zwiększony apetyt i przyrost masy ciała,
• zwolnienie akcji serca oraz obniżenie ciśnienia krwi,
• bóle głowy i dolegliwości żołądkowe.

Objawy te zwykle ustępują po 3–4 tygodniach, choć głód nikotynowy i zwiększony apetyt mogą utrzymywać się dłużej.

Skuteczne metody leczenia uzależnienia od nikotyny i rzucania palenia

Walka z uzależnieniem od nikotyny wymaga kompleksowego podejścia. Do najskuteczniejszych metod należą:

• Farmakoterapia nikotynowa – plastry, gumy, pastylki i inhalatory nikotynowe pomagają zmniejszyć objawy odstawienia,
• Leki na receptę – które zmniejszają potrzebę palenia i łagodzą objawy abstynencji,
• Wsparcie psychologiczne – terapia indywidualna lub grupowa, pomagająca przełamać nawyki i radzić sobie z chęcią sięgnięcia po nikotynę,
• Zmiana stylu życia – unikanie sytuacji wywołujących chęć palenia, zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna.

Nowoczesne produkty nikotynowe – czy są bezpieczne?

Nowe produkty, takie jak tytoń do podgrzewania, snusy i woreczki nikotynowe, zyskują na popularności. Chociaż reklamowane są jako mniej szkodliwe niż tradycyjne papierosy, nadal zawierają nikotynę i powodują uzależnienie od nikotyny. Ich wpływ na zdrowie nie jest jeszcze w pełni poznany, dlatego eksperci zalecają ostrożność i całkowite zaprzestanie używania nikotyny.

Podsumowanie

Uzależnienie od nikotyny jest poważnym problemem zdrowotnym, który dotyka prawie 30% dorosłych Polaków. Zrozumienie mechanizmów uzależnienia fizycznego i psychicznego oraz objawów odstawienia jest kluczowe do skutecznej walki z nałogiem. Rzucenie palenia wymaga wsparcia farmakologicznego i psychologicznego oraz zmiany nawyków, ale przynosi ogromne korzyści zdrowotne. Jeśli chcesz zerwać z nałogiem, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą ds. uzależnień, którzy pomogą dobrać najlepszą metodę leczenia.