Ogólne zasady przepisywania recept przez pielęgniarki i położne

Aktualność: CZERWIEC 2025

Przewodnik LekInfo24 dla pielęgniarek i położnych zawiera ogólne zasady przepisywania recept przewodnik terapeutyczny oraz indeks alfabetyczny produktów farmaceutycznych stosowanych w schorzeniach, na które pielęgniarki i położne mogą wypisać recepty ordynujące. Przewodnik powstał, jest redagowany i aktualizowany pod patronatem Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych: www.nipip.pl » 

• Fachowy przewodnik oraz indeks leków dla pielęgniarek i położnych
• Jakie są rodzaje recept pielęgniarskich i jak są oznaczone w LekInfo24?
• Które pielęgniarki mogą przepisywać recepty i na które leki?
• Jakie są ograniczenia w przepisywaniu recept przez pielęgniarki i położne?

Fachowy przewodnik oraz indeks leków dla pielęgniarek i położnych

Od 1 stycznia 2016 roku pielęgniarki i położne mogą wystawiać recepty zawierające leki określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Pielęgniarka w ramach porady pielęgniarskiej może samodzielnie przepisać leki zawierające określone substancje czynne oraz przepisać recepty na kontynuację leczenia przewlekłego. Zakres uprawnień zależy od posiadanych uprawnień zawodowych pielęgniarki lub położnej. Recepty wypisywane przez uprawnione pielęgniarki i położne dotyczą wybranych grup terapeutycznych. Rozporządzenie Ministra Zdrowia zawiera szczegółowy wykaz substancji czynnych zawartych w preparatach farmaceutycznych, które mogą być ordynowane i na które uprawnione pielęgniarki i położne mogą wystawić recepty ordynujące.

Przewodnik LekInfo24 dla pielęgniarek i położnych zawiera pełną funkcjonalność serwisu LekInfo24 dla lekarzy oraz

• indeks terapeutyczny substancji czynnych i leków, na które pielęgniarki i położne mogą wypisywać recepty;
• indeks alfabetyczny wszystkich leków,  na które pielęgniarki i położne mogą wypisywać recepty;

Jakie są rodzaje recept pielęgniarskich i jak są oznaczone w LekInfo24?

• Recepty ordynujące – gdy pielęgniarka przepisuje leki zlecone przez siebie, zgodnie ze swoją wiedzą medyczną, w ramach konsultacji pielęgniarskiej
• Recepty kontynuacyjne – gdy pielęgniarka przepisuje leki jako kontynuację zlecenia lekarskiego, w ramach leczenia rozpoczętego przez lekarza.

Oznaczenia zakresu wypisywania recept przez pielęgniarki i położne w serwisie informacji o lekach LekInfo24 

• leki, na które pielęgniarki i położne mogą wystawić recepty ordynujące są oznaczone piktogramem 
• leki, na które pielęgniarki i położne mogą wystawić recepty kontynuacyjne są oznaczone piktogramem 
• leki, na które pielęgniarki i położne nie mogą wystawić recept są oznaczone piktogramem 

Które pielęgniarki mogą przepisywać recepty i na które leki?

Recepty mogą być przepisywane według niżej wymienionych zasad.

• Pielęgniarki i położne posiadające tytuł magistra, które odbyły dodatkowy specjalistyczny kurs z zakresu ordynacji i przepisywania leków lub nabyły uprawnienia w trakcie studiów, mogą samodzielnie ordynować leki oraz wybrane środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz niektóre wyroby medyczne i wystawiać recepty ordynujące i kontynuacyjne. 
• Pielęgniarki i położne mające dyplom ukończenia studiów pierwszego stopnia (licencjat) na kierunku pielęgniarskim lub położnictwa, które odbyły odpowiedni kurs przepisywania recept lub nabyły uprawnienia w trakcie studiów mogą wystawiać recepty kontynuacyjne na leki oraz wybrane środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz niektóre wyroby medyczne, jako kontynuację zlecenia lekarskiego, w ramach leczenia rozpoczętego przez lekarza.
  

Ponadto zarówno w ramach samodzielnej ordynacji bądź kontynuacji leczenia  pielęgniarki mogą wystawić recepty dla osób posiadających uprawnienia ZK (ZHDK i ZDP), PO, IW, IB, CN, DN, IN, AZ, BW, WP  oraz S (senior 65+) i DZ (dzieci 18-) analogicznie jak w receptach lekarskich. Uprawnione położne mogą wypisywać bezpłatne recepty dla kobiet w ciąży (C). 

Pielęgniarki mają również możliwość przepisywania na recepty kontynuacyjne z refundacją, preparatów do nebulizacji, w ilości w której w aptece trzeba będzie podzielić gotowe opakowanie. Przy wypisywaniu recept, pielęgniarki mogą stosować adnotacje CITO oraz NZ. Dodatkowym uprawnieniem dla pielęgniarek jest możliwość wystawiania recept dla siebie oraz członków rodziny (z zachowaniem zapisu „pro autore” lub „pro familiae”).

Jakie są ograniczenia w przepisywaniu recept przez pielęgniarki i położne?

Z asortymentu leków, na które pielęgniarki mogą wystawiać recepty ordynujące i kontynuacyjne wyłączone są wszystkie substancje należące do silnie działających (wykaz A), odurzających i psychotropowych.
Pielęgniarki nie mogą również przepisać leków recepturowych oraz leków sprowadzanych w ramach importu docelowego.
Dodatkowe ograniczenie dotyczy położnych, ponieważ ta grupa zawodowa wyłączona jest z możliwości wypisania recepty z uprawnieniem dla seniora 65+ (S).
Ponadto pielęgniarki nie mogą samodzielnie ordynować środków antykoncepcyjnych. Środki antykoncepcyjne pielęgniarka może przepisać wyłącznie w celu kontynuacji stosowania. 

---