Szczepionki przeciwko COVID
Przeciwwskazania i środki ostrożności
- Jakie są ogólne środki ostrożności wymagane przy szczepieniach?
- Jakie są przeciwwskazania do szczepienia przeciwko COVID-19?
- Jakie są specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania szczepionek przeciwko COVID-19?
- Czy szczepienie przeciwko COVID-19 zwalnia z przestrzegania rygorów sanitarno-epidemiologicznych?
Jakie są ogólne środki ostrożności wymagane przy szczepieniach?
Choroba infekcyjna
Szczepienie należy przesunąć u osób z wysoką gorączką lub z objawami ostrej infekcji.
Nadwrażliwość i anafilaksja
Po podaniu szczepionki zaleca się ścisłą obserwację pacjenta przez co najmniej 15 minut. W punkcie szczepień powinien znajdować się zestaw umożliwiający natychmiastowe podjęcie leczenia w razie wystąpienia reakcji anafilaktycznej po podaniu szczepionki.
Należy zachować szczególną ostrożność jeśli wystąpiły w przeszłości u pacjenta reakcje alergiczne, szczególnie reakcje anafilaktyczne. U tych pacjentów okres obserwacji po szczepieniu powinien zostać wydłużony do 30 minut. W określonych przypadkach szczepienie powinno się odbyć w warunkach szpitalnych z wydłużeniem okresu obserwacji do minimum 4 godzin.
Ryzyko krwawienia po podaniu domięśniowym
Podobnie jak w przypadku innych wstrzyknięć domięśniowych, szczepionkę należy podawać z zachowaniem ostrożności osobom z małopłytkowością, zaburzeniami krzepnięcia krwi lub leczonym przeciwzakrzepowo, ponieważ po podaniu domięśniowym u takich osób może wystąpić krwawienie lub sińce.
Jakie są przeciwwskazania do szczepienia przeciwko COVID-19?
Przeciwwskazaniem przeciwko szczepieniu przeciwko COVID-19 jest stwierdzona w przeszłości natychmiastowa reakcja alergiczna na pierwszą dawkę szczepionki lub na pozostałe składniki szczepionek. Przeciwwskazanie to dotyczy szczepionek mRNA (Comirnaty, Spikevax), szczepionek wektorowych (Jcovden, Vaxzervia), szczepionek białkowych (Nuvaxovid) oraz szczepionek inaktywowanych (COVID-19 Vaccine Valneva). Szczepionki COVID-19 Vaccine Valneva nie wolno podawać osobom uczulonym na składniki uzyskiwane z drożdży, ponieważ drożdże służą do produkcji jednego ze składników tej szczepionki.
Dodatkowe przeciwwskazania do szczepienia szczepionkami wektorowymi
- Wystąpienie w przeszłości epizodu zespołu przesiąkania włośniczek (capillary leak syndrome, CLS)
- Wystąpienie w przeszłości zakrzepicy z małopłytkowością (thrombosis with thrombocytopenia syndrome, TTS) po szczepieniu szczepionką przeciw COVID-19
Jakie są specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania szczepionek przeciwko COVID-19?
Szczepionki mRNA
Zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie osierdzia
Po szczepieniu bardzo rzadko obserwowano przypadki zapalenia mięśnia sercowego i zapalenia osierdzia. Przypadki te występowały głównie w ciągu 14 dni po szczepieniu, częściej po drugim szczepieniu i częściej u młodszych mężczyzn.
Osoby zaszczepione powinny niezwłocznie zwrócić się o pomoc medyczną w przypadku wystąpienia objawów takich jak (ostry i utrzymujący się) ból w klatce
piersiowej, duszność lub kołatanie serca po szczepieniu.
Szczepionki wektorowe
- Jcovden (Janssen) »
- Vaxzevria (AstraZeneca) »
Zakrzepica z małopłytkowością
Po podaniu szczepionki wektorowej przeciwko COVID-19 bardzo rzadko obserwowano wystąpienie jednocześnie zakrzepicy i małopłytkowości, w niektórych przypadkach z towarzyszącym krwawieniem. Obejmuje to ciężkie przypadki zakrzepicy żylnej w tym w miejscach nietypowych, takich jak: zakrzepica zatok żylnych mózgu, zakrzepica żył trzewnych, jak również zakrzepica tętnicza, współistniejące z małopłytkowością. Przypadki te wystąpiły w ciągu pierwszych trzech tygodni po szczepieniu i dotyczyły głównie kobiet w wieku poniżej 60 lat.
Osoby zaszczepione powinny zostać poinstruowane, aby natychmiast zgłosić się do lekarza, jeśli po szczepieniu wystąpi u nich duszność, ból w klatce piersiowej, ból nóg, obrzęk nóg lub uporczywy ból brzucha oraz jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy neurologiczne, w tym silne lub uporczywe bóle głowy, drgawki, zmiany stanu psychicznego lub niewyraźne widzenie, lub gdy po kilku dniach od szczepienia wystąpią zasinienia skóry lub wybroczyny poza miejscem podania szczepionki.
Zespół przesiąkania włośniczek
W pierwszych dniach po szczepieniu wektorową szczepionką przeciwko COVID-19 bardzo rzadko zgłaszano przypadki zespołu przesiąkania włośniczek (CLS, capillary leak syndrome). Zespół przesiąkania włośniczek jest rzadkim zaburzeniem charakteryzującym się ostrymi epizodami obrzęku, głównie dotyczącymi kończyn, niedociśnieniem tętniczym, hemokoncentracją i hipoalbuminemią. Pacjenci z ostrym epizodem zespołu przesiąkania włośniczek po szczepieniu wymagają natychmiastowego rozpoznania i intensywnego leczenia.
Zespół Guillain-Barré
Po podaniu wektorowej szczepionki przeciwko COVID-19 bardzo rzadko zgłaszano wystąpienie neurologicznego zespołu Guillain-Barré, który objawia się parestezjami, czyli drętwieniem lub mrowieniem kończyn, bólami mięśni oraz osłabieniem mięśniowym w pierwszej kolejności kończyn dolnych, a potem mięśni kończyn górnych i tułowia. Może również dojść do porażenia nerwu twarzowego.
Czy szczepienie przeciwko COVID-19 zwalnia z przestrzegania rygorów sanitarno-epidemiologicznych?
Źródło: opracowanie własne redakcja LekInfo24.